مشکلات لجستیک در ایران و جهان همواره چالشی برای فعالان عرصه تجارت به‌ویژه در بخش فروش آنلاین بوده که تأثیرات منفی آن مستقیماً متوجه مشتریان می‌شود. لذا رفع این مسائل برای تمام اقشار جامعه می‌تواند موضوع بااهمیتی باشد. چراکه به‌واسطه پیشرفت سریع تکنولوژی در زندگی‌های امروزی، فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم در راستای ذخیره و انتقال منابع و کالاها، یک ضرورت به‌حساب می‌آید.
بنابراین، بررسی نقاط ضعف این فرآیند اگر نتواند راهکاری برای حل آن‌ها باشد؛ می‌تواند به شناخت و درک بهتر افراد در مورد چالش‌هایی که در مسیر فعالیت تجاری الکترونیک وجود دارد، کمک کند. البته لازم به یادآوری است که مشکلات موجود در حوزه لجستیک، منحصر به کشورمان نمی‌باشد و در تمام دنیا نواقص و معضلاتی در این رابطه دیده می‌شود. لذا قصد داریم در ادامه به بررسی و بیان مشکلات لجستیک در ایران و جهان پرداخته و مروری بر آن‌ها داشته باشیم.
رایج‌ترین مشکلات لجستیک در ایران
اگرچه می‌توان ایران را یکی از بهترین مسیرهای مبادلاتی کالا در دنیا دانست اما ازنظر مشکلات لجستیکی، کشور ما نیز دارای ضعف‌ها و مشکلاتی می‌باشد که درآمدزایی از این طریق را با چالش‌های جدی و مهمی مواجه نموده است. بر این اساس، برخی از مشکلات لجستیک کشورمان عبارتنداز:
- تطابق قوانین ترانزیت و دستورالعمل‌های مبارزه با قاچاق کالا
- ریسک بالای حمل‌ونقل کالا به دلیل وجود مفادی در قوانین پیشگیری از قاچاق
- لزوم پرداخت مالیات بر درآمد شرکت‌های فعال در حوزه ترانزیت کالا به همراه مالیات بر ارزش‌افزوده مربوط به قراردادهای بیمه ضمانتی آن‌ها
- عدم توانایی در جذب سرمایه‌گذار باهدف گسترش و بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور
- محدودیت در اعتراض به آراء پرونده‌های مرتبط با قاچاق و ترانزیت کالا
مهم‌ترین مشکلات لجستیک در ایران و جهان
موارد و مشکلاتی که در بخش قبل به آن‌ها اشاره شد، به این معنا نیست که این نواقص محدود به کشورمان بوده و سایر کشورها، شرایط بهتری دارند! چراکه هم‌زمان با تحولات جهان در سال‌های اخیر، صنعت لجستیک نیز تحت‌فشار این مسائل، دستخوش مشکلات و تغییراتی شد که کارشناسان این حوزه پیش‌بینی کرده‌اند این روند همچنان پابرجا بماند. عمده‌ترین مشکلات لجستیک در کشورهای دنیا را می‌توان از قرار زیر دانست:
- هزینه‌های حمل‌ونقل
یکی از مشکلانی که بیشتر کشورها درزمینه لجستیک با آن مواجه هستند، هزینه‌های بالای حمل‌ونقل است که در مواردی، حتی بیش از 50 درصد ارزش یک محموله بابت هزینه جابه‌جایی آن پرداخت می‌شود. در چنین شرایطی معمولاً افراد به دنبال شرکت‌هایی هستند که هزینه‌های کمتری برای ارسال کالا دریافت می‌کنند.
- پاسخ به انتظارات مشتری
پاسخگویی به توقعات و خواسته‌های تمامی مشتریان نیز از مشکلات لجستیک در ایران و جهان است. آنچه موجب بالا رفتن سطح انتظار مخاطب از شرکت‌های فعال در این حوزه گردیده، پیشرفت سریع تکنولوژی است. به‌طوری‌که آن‌ها می‌خواهند اطلاعات کاملی از جابه‌جایی محصول و زمان دقیق دریافت آن داشته باشند. البته اگر به جنبه مثبت این موضوع توجه شود؛ می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت و موفقیت شرکت گردد. به همین منظور برای ره‌گیری محموله‌هایی در حجم بالا می‌توان از ابزارهای ردیابی دقیق و سیستم‌های پیشرفته لجستیکی بهره برد تا در هرلحظه و هر مکانی از وضعیت مرسوله اطلاع دقیقی داشته باشید.
- کمبود نیرو در ناوگان حمل‌ونقل
کمبود نیروی تدارکات به‌ویژه در بخش حمل‌ونقل یکی از چالش‌ها و مشکلات لجستیک در ایران و جهان به شمار می‌رود. قوانین سخت‌گیرانه‌ای که اکثر شرکت‌ها برای به خدمت گرفتن نیروهای مدنظر خود در نظر می‌گیرند، موجب گردیده است که جذب نیرو در بخش حمل‌ونقل به یک پروسه دشوار، زمان‌بر و پرهزینه تبدیل شود. بهترین راهکار برای رفع این مشکل، تسهیل شرایط استخدام نیرو است. به‌طوری‌که نیروهای زبده و علاقه‌مند بتوانند در این حوزه فعالیت داشته باشند.
- کاهش سطح همکاری با شرکای تجاری
یکی از اقدامات مؤثر برای کاهش مشکلات لجستیک در ایران و جهان به تعامل بیشتر و بهتر با تأمین‌کنندگان و سایر سازمان‌هایی مربوط می‌شود که به‌نوعی شرکای تجاری یکدیگر به‌حساب می‌آیند. به‌این‌ترتیب، می‌توان شاهد بهبود روند توافقات میان طرفین معامله بود. هرچند در این رابطه عوامل دیگری مانند در نظرگرفتن وضعیت بازار و درک طرفین نیز مؤثر هستند که لزوم ایجاد یک تیم قدرتمند را برای استفاده هرچه بهتر از فرصت‌های موجود و بهبود وضعیت بازار طلب می‌کند.
- بی‌توجهی به تکنولوژی روز
بی‌توجهی به فناوری‌های جدید در تمام زمینه‌ها می‌تواند با عواقب و مشکلاتی همراه باشد که صنعت لجستیک نیز در این امر مستثنا نبوده و چالش‌هایی را برای این حوزه به همراه داشته است. بدون شک برای همگام شدن با دنیای امروزی، استفاده از فناوری‌های تازه و کارآمد یک ضرورت محسوب می‌شود و از ناکامی کسب‌وکارها جلوگیری می‌کند. البته این درصورت استفاده به‌جا و مناسب از تکنولوژی است که به این واسطه، علاوه بر افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها در طولانی‌مدت نیز امکان‌پذیر می‌گردد.
فروشگاه‌های آنلاین و مشکلات لجستیک
پس از اشاره به برخی مشکلات لجستیک در ایران و جهان و بررسی اجمالی آن‌ها، بهتر دیدیم که در رابطه با فروشگاه‌های آنلاین و چالش‌هایی که به دلیل مشکلات لجستیک با آن مواجهند نیز صحبتی داشته باشیم. چراکه تأثیری که لجستیک بر موفقیت تجارت آنلاین و مراحل فروش محصولات دارد، امری انکار نشدنی است که مستلزم به‌کارگیری یک استراتژی مناسب خواهد بود. برخی مشکلات این گروه از کسب‌وکارها شامل موارد زیر هستند:
-
کندی در پردازش سفارشات
یکی از مشکلاتی که معمولاً عدم رضایت بسیاری از مخاطبان این فروشگاه‌ها را به دنبال دارد؛ تأخیر در پردازش سفارش و ارسال آن است. درواقع ایجاد شرایطی که بلافاصله پس از ثبت سفارش، تقاضای مشتری مورد ارزیابی قرار بگیرد، از الزاماتی است که مانع از بروز مشکلات بعدی و تأخیر در ارسال و تحویل کالا می‌گردد.
-
انتخاب فضای مناسب انبار
بخش دیگری از مشکلات لجستیک در ایران و جهان به دراختیار نداشتن یک فضای کافی و مناسب برای نگهداری از محصول و کالا مربوط می‌شود. در مواردی هم عدم دسترسی به محیطی که از تناسب لازم با میزان فروش برخوردار نیست می‌تواند موجب اختلال در پیشرفت تجارت شود. به این معنی که فراهم کردن محیطی بسیار بزرگ، نه‌تنها به فروش بیشتر کمک نمی‌کند؛ بلکه موجب افزایش هزینه‌ها نیز خواهد شد. در مقابل، محدودیت فضای انبار هم مانعی برای توسعه کسب‌وکار به شمار می‌رود.
-
عدم دسترسی به موجودی
یکی از اشتباهات مراکز فروش آنلاین، بی‌اطلاعی از موجودی و عدم برخورداری از محاسبات لازم در مورد محصولات آسیب‌دیده، سفارشات کنسلی و یا مسائلی است که در رابطه با بازپرداخت وجه به وجود می‌آیند. به‌این‌ترتیب، شک نکنید که سوددهی شرکت نیز تحت تأثیر همین مشکلات، کاهش پیدا می‌کند.
-
حجم بالای سفارشات
بالا رفتن ناگهانی حجم سفارشات هم یکی از رایج‌ترین مشکلات لجستیک در ایران و جهان به‌ویژه برای فروشگاه‌های آنلاین است. بنابراین درصورتی‌که فعالیت شما در چنین عرصه‌ای است، بایستی با پیش‌بینی فروش خود در شرایط مختلف، هرلحظه از آمادگی لازم برای پاسخگویی به سفارشات برخوردار باشید.
-
پیگیری سفارشات
از دیگر مشکلات لجستیک و مراکز فروش اینترنتی می‌توان به پیگیری سفارشات از زمان ثبت سفارش تا تحویل آن اشاره داشت. بنابراین شرکت‌هایی خود را ازجمله برندهای مطرح و معتبر درزمینهٔ تجارت الکترونیک می‌دانند که با بهره‌گیری از جدیدترین تکنولوژی روز دنیا، تلاش و تأکید ویژه‌ای بر پیگیری دقیق سفارشات مشتریان خود دارند.
-
کاهش و کنترل هزینه‌ها
امروزه با بیشتر شدن فروشگاه‌های آنلاین، سطح توقعات مشتریان نیز از خدمات آن‌ها بالا رفته که همین مسئله، چالش‌های زیادی را برای این مراکز به همراه دارد. مثلاً کنترل هزینه‌ها از خواسته‌های مهم و مشترک میان مراکز فروش و مشتریان است که یکی از مشکلات لجستیک در ایران و جهان نیز هست. لذا ایجاد یک تعامل دوسویه که هر دو طرف معامله بتوانند به منفعت موردنظر دست یابند، بهترین راهکار رفع این چالش است.
