هزینه‌های پنهان لجستیک برای بسیاری از افراد یک مفهوم ناآشنا و تازه است. اما باید گفت در پروسه انتقال کالا، هزینه‌های مختلفی به کسب‌وکار و یا مشتری تحمیل می‌گردد که جزء لاینفک این فرآیند است. اما دانستن این موضوع بسیار بااهمیت است که در مواردی، این هزینه‌ها بیشتر از حد انتظار بوده و می‌تواند موجب بروز مشکلاتی مانند نارضایتی مشتریان در کسب‌وکار گردد. اگر شما یک شرکت لجستیکی را مدیریت می‌کنید یا مسئولیت یک کسب‌وکار را بر عهده دارید، به‌مرور زمان درخواهید یافت که پیش‌بینی شما در مورد بخشی از هزینه‌ها که مربوط به ارسال و تحویل کالا است، درست درنمی‌آید. این موضوع نشان‌دهنده وجود هزینه‌هایی مازاد در لجستیک است که می‌تواند یک چالش بزرگ برای بسیاری از افراد باشد. بنابراین درصورتی‌که می‌خواهید در مورد هزینه‌های پنهان لجستیک و نحوه کنترل و کاهش آن بیشتر بدانید، پیشنهاد می‌شود این مقاله را مطالعه نمایید.
تعریف هزینه‌های پنهان در لجستیک
هر نوع هزینه‌ای که وجود آن‌ها در بدو امر و هنگام انتقال کالا، به اطلاع شما نرسیده و از آن بی‌خبر باشید به‌عنوان هزینه‌های پنهان شناخته می‌شوند. اگرچه این مسئله، دائمی یا یک قاعده کلی نیست؛ اما یکی از احتمالات اجتناب‌ناپذیری است که امکان وقوع آن برای هر فرد یا کسب‌وکاری وجود دارد. شاید تصور کنید که بستن یک قرارداد دقیق و محکم با شرکت لجستیک می‌تواند مانع بروز این مشکلات گردد. اما باید گفت، رخداد چنین اتفاقاتی هیچ‌گونه ارتباطی به میزان تعهد و مسئولیت‌پذیری ناوگان حمل‌ونقل و شرکت‌های مربوطه ندارد. درواقع عمدتاً موارد پیش‌بینی‌نشده و ناگهانی مانند بیماری، خرابی وسیله نقلیه یا تصادفات، اصلی‌ترین عواملی هستند که ضمن مختل شدن فرآیند جابه‌جایی، دربردارنده هزینه‌هایی نیز خواهند بود که هزینه‌های پنهان لجستیک نام دارند.
لازم به گفتن است که تحمیل این هزینه‌ها، تنها به حوادث غیرقابل‌پیش‌بینی مربوط نمی‌شود و ممکن است تأمین و تجهیز امکانات لجستیکی و یا بیمه کارکنان، موجب افزایش هزینه‌ها و تأثیرگذاری بر روی تحویل کالا به مشتری گردد.
مسئول پرداخت هزینه پنهان لجستیک
پس از آشنایی با مفهوم هزینه‌های پنهان در سیستم لجستیک، بد نیست دراین‌باره نیز صحبت کنیم که در صورت بروز این دست اتفاقات و افزایش هزینه‌ها، چه کسی پرداخت آن‌ها را به عهده می‌گیرد. شاید نظر شما همانند بسیاری دیگر از مخاطبان این باشد که مسئولیت تقبل مازاد هزینه‌ها در فرآیند حمل‌ونقل کالا و مرسولات، بر عهده کسب‌وکار یا فروشگاه موردنظر خواهد بود. اما برخلاف تصورتان در اصل این مشتریان هستند که ملزم به پرداخت هزینه‌های پنهان لجستیک هستند. چرا‌که تلاش صاحبان کسب‌وکار‌ها و مدیران شرکت‌های لجستیکی بر این است که تا جای ممکن، هزینه‌های خود را کاهش داده و در بیشتر مواقع زیر بار پرداخت زیان یا غرامت حوادث ناخواسته و برنامه‌ریزی نشده در این پروسه نمی‌روند. به همین دلیل درنهایت این مشتریان هستند که ملزم به پرداخت هزینه‌های پنهان در فرآیند حمل و جابه‌جایی کالایشان خواهند بود.
راهکار‌های کاهش هزینه‌های پنهان لجستیک
تا این بخش از مقاله چگونگی تحمیل هزینه‌های پنهان در سیستم تدارکات و حمل کالا و اینکه چه کسی پرداخت این هزینه‌ها را تقبل می‌کند، مشخص گردید. البته بدیهی است که این هزینه‌ها بسیار ثقیل و ناخوشایند هستند و بدون شک اگر مشتری بداند درنهایت این هزینه بر او تحمیل می‌شود، همانند صاحبان کسب‌وکار‌ها، حاضر به پذیرش و پرداخت آن نخواهد بود که این می‌تواند مشکلات بیشتری را برای هردو طرف به همراه داشته باشد. بنابراین بایستی به فکر راهکاری بود تا به شکل معقول و عادلانه این چالش را مدیریت و برطرف نمود. البته رفع این مشکل در وهله نخست، مستلزم شناسایی مناسب و صحیح هزینه‌ها بوده و در ادامه می‌توان برای کاهش و یا جلوگیری از ایجاد هزینه‌های پنهان لجستیک از راهکار‌های موجود بهره برد که در این بخش به معرفی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت:
جلب رضایت مشتریان
نخستین روشی که باهدف کاهش هزینه‌های پنهان در سیستم لجستیک مطرح گردیده، جلب رضایت مشتریان است. درواقع هرچه در راستای افزایش متوسط ارزش سفارشات و کاهش رها شدن سبد خرید برنامه‌ریزی کنید، مشتریان شما نیز رضایت بیشتری خواهند داشت و همین مسئله منتهی به کاهش چشمگیر هزینه‌های پنهان در لجستیک می‌گردد. بد نیست بدانید یکی از مشکلات شایع در تجارت الکترونیک به‌ویژه برای خرده‌فروش‌ها، رها کردن سبد خرید است. پیدایش این مشکل، اغلب از آنجایی نشاءت می‌گیرد که هزینه‌های حمل‌ونقل بالا هستند و درصورتی‌که صاحبان فروشگاه‌های اینترنتی بتوانند با رایگان کردن مبلغ ارسال یا کاهش آن، مشتریان خود را به نهایی کردن خرید تشویق کنند، از بروز چنین مسائل و مشکلاتی نیز پیشگیری می‌شود. به‌این‌ترتیب علاوه بر کسب رضایت مشتری، می‌توانید هزینه‌های پنهان لجستیک را نیز به حداقل برسانید.
کاهش مدت‌زمان ارسال سفارشات
اگر بتوانید زمانی که صرف ارسال سفارشات مشتریان می‌کنید را کاهش دهید در کنترل هزینه‌های خود به‌ویژه هزینه‌های پنهان در زنجیره تأمین نیز عملکرد موفقی خواهید داشت. در حقیقت این یک راهکار عالی برای رفع مشکلات بسیاری از کسب‌وکار‌های آنلاین و مجموعه‌های فروش اینترنتی است. به‌طوری‌که با تلاش برای کوتاه‌تر کردن مسیر ارسال سفارشات مانند استفاده از امکان برون‌سپاری، قادر خواهید بود در زمان خود صرفه‌جویی کرده و در ادامه نیز مانع از افزایش هزینه‌های لجستیکی شوید. به بیان بهتر، درصورتی‌که انبار فروشگاه در یک شهر و مشتری در شهر دیگری باشد؛ این امکان وجود دارد که از طریق برون‌سپاری انبارداری به یک شرکت واسطه در شهر مقصد، هزینه‌های پنهان لجستیک را تا حد قابل‌توجهی کم کنید. بنابراین می‌توانید محصول یا کالای موردنظر را با سرعت بیشتر و البته هزینه پایین‌تر به مشتریان خود تحویل داده و از تحمیل هزینه‌های اضافی بر مشتری و عدم رضایت آن‌ها جلوگیری نمایید.
ادغام چندین مرسوله باهم
یکی دیگر از راه‌هایی که می‌توان برای کاهش یا حذف هزینه‌های پنهان لجستیک به کار برد، یکپارچه‌سازی مرسولات و یکی کردن چند محموله کوچک‌تر در یک بسته بزرگ‌تر است. این یک راهکار بسیار ساده و البته کاربردی برای صاحبان کسب‌وکار‌ها است که نتیجه بخشی آن در به حداقل رساندن هزینه‌های لجستیکی، بیشتر از حد تصور خواهد بود. به‌این‌ترتیب می‌توانید از این روش جهت ارسال مقرون‌به‌صرفه محموله‌های ارسالی و جلوگیری از پرداخت هزینه‌های تحمیلی توسط مشتریان استفاده کنید.
اتخاذ تصمیمات منطقی و آگاهانه
به‌طور حتم علاوه بر راهکار‌هایی که تاکنون برشمردیم، اقدامات دیگری نیز هستند که بتوان با کمک آن‌ها، هزینه‌های پنهان لجستیک را به کمترین مقدار ممکن رساند. درواقع تصمیم‌گیری درست و مناسب با آگاهی از امکاناتی که در دسترس هستند، کمک زیادی به رفع این مسئله می‌کند. به‌عنوان‌مثال اگر یک سیستم مدیریت انبار یا مدیریت حمل‌ونقل در اختیار داشته باشید، قادر خواهید بود کلیه مشکلات، ضعف‌ها و ناکارآمدی‌ها را در کسب‌وکار خود شناسایی کنید. با این کار علاوه‌بر بهبود فرآیند و عملیات اجرایی در زنجیره تأمین، شاهد کاهش چشمگیر و حتی حذف هزینه‌های اضافی نیز خواهید بود. تردید نداشته باشید که دسترسی به چنین داده‌هایی، به شما در دانستن این موضوع که هزینه‌های اضافی در چه بخش‌هایی ایجاد می‌گردند، کمک زیادی می‌کند.
استفاده از سیستم اتوماسیون انبار و لجستیک
از دیگر اقداماتی که می‌توان در راستای کاهش هزینه‌های پنهان لجستیک به کار برد، سیستم اتوماسیون در انبارداری و تدارکات است. انجام فرآیند‌هایی نظیر ذخیره‌سازی و بازیابی خودکار کالا‌ها، استفاده از سیستم مدولار برای قفسه‌بندی و یا بهره‌گیری از فناوری روز دنیا در انبار مانند سیستم رباتیک به شما کمک می‌کند که در حداقل زمان و با کمترین هزینه بتوانید بهترین نتایج را کسب نمایید.
استفاده از لجستیک 3PL یا طرف سوم
آخرین راهکار یا پیشنهادی که می‌توان برای به حداقل رساندن هزینه‌های پنهان لجستیک ارائه نمود، استفاده از شرکت‌های لجستیک 3PL یا طرف سوم است. برون‌سپاری لجستیک به یک 3PL، تأثیر زیادی در سرعت انجام کار و صرفه‌جویی در هزینه‌ها دارد که این به دلیل تخصص و در اختیار داشتن امکانات وسیع از انبار گرفته تا نیروی انسانی، مراکز پردازش یا سیستم‌های حمل‌ونقل است. در غیر این صورت به زمان و امکانات بیشتری برای انجام خدمات لجستیک نیاز خواهید داشت که طبیعتاً با هزینه‌های بیشتری نیز همراه خواهد بود.
