چرا لجستیک با حمل‌ونقل متفاوت است و علت اینکه برخی این دو اصطلاح را به‌جای هم استفاده می‌کنند چیست؟ این پرسشی است که همواره در این باره مطرح بوده و سعی داریم با ارائه نکات و توضیحاتی، پاسخ مناسبی به این ابهام دهیم. در‌واقع با اینکه این اصطلاحات دارای تفاوت‌های آشکاری باهم هستند و تعاریف زیادی برای هریک ارائه شده است، اما تفاوت‌های آن‌ها بر همگان روشن نیست. البته می‌توان علت این امر را وجود برخی اشتراکات در خدمات‌دهی این دو فرآیند دانست. به طوری‌که هدف کلی آن‌ها، انتقال محصول و خدمات از یک نقطه به نقطه دیگر است با این تفاوت که حمل‌ونقل، تنها به انتقال اقلام و محصولات اختصاص دارد، اما لجستیک مجموعه اقداماتی از تولید تا انتقال محصول را شامل می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که حمل‌ونقل، بخشی از لجستیک بوده و این دو در زنجیره تأمین، پوشش‌دهنده یکدیگر نیز هستند.در ادامه بیشتر در مورد اینکه چرا لجستیک با حمل‌ونقل متفاوت است و در چه مواردی باهم فرق دارند، صحبت خواهیم کرد.
مفهوم لجستیک و خدمات آن
لجستیک نوعی استراتژی به حساب می‌آید که بر اساس آن چگونگی تأمین و توزیع نیاز مشتریان به محصولاتی خاص، مورد بررسی قرار گرفته و تعیین می‌شود. این فرآیند متشکل از مجموعه تصمیمات و برنامه‌ریزی‌های متعددی در جهت تولید و توزیع کالا‌هایی است که درنهایت به دست مصرف‌کننده می‌رسند. در‌واقع می‌توان آن را دانش بررسی نیاز‌های بازار و پاسخگویی به آن‌ها از طریق برنامه‌ریزی دقیق و نظارت بر اجرای رویه‌ها دانست. خدمات در سیستم لجستیک از نقطه مبدأ یا تولید و حتی قبل‌تر از آن( تهیه و تدارکات لازم جهت فراهم نمودن مواد اولیه مورد‌نیاز کارخانه‌ها) شکل گرفته است و تا زمان تحویل آن به مشتری ادامه پیدا می‌کند.
بنابراین کاملاً پیداست، عملکرد‌هایی به لجستیک اضافه شده است که آن را از حمل‌ونقل متمایز می‌کند ولی همچنان این ابهام وجود دارد که چرا لجستیک با حمل‌ونقل متفاوت است و چه فاکتور‌هایی در این امر دخیل هستند. مواردی همچون بسته‌بندی، بارگیری، تهیه اسناد و مدارک، بیمه مرسولات، اعمال مقررات ورود و خروج کالا، انبارداری، تخمین خسارات به‌عنوان فاکتور‌های متمایزکننده لجستیک از حمل‌ونقل شناخته می‌شوند. از طرفی مدیران شرکت‌های لجستیک با افراد مختلفی از تولیدکنندگان گرفته تا فروشندگان، شرکا، پرسنل ناوگان حمل‌ونقل و تیم‌های مختلف کاری در ارتباط هستند.
تعریف حمل‌ونقل و خدمات آن
حمل‌ونقل، یک پل ارتباطی میان تجار و مصرف‌کنندگان است که از انواع وسایل نقلیه برای جابه‌جایی محموله‌های مختلف اعم از کالا، محصولات، اشخاص و حتی حیوانات استفاده می‌شود. راندمان مطلوب خدمات حمل‌ونقل نقش مهمی در بقا و کارایی سیستم توزیع دارد که این امر جز با تجزیه‌وتحلیل عوامل مؤثر و شناسایی بهتر مسیر تحویل مرسولات و همچنین ایمنی کالا‌ها، دست‌یافتنی نخواهد بود.
اکنون بهتر می‌دانید که چرا لجستیک با حمل‌ونقل متفاوت است و هریک ارائه‌دهنده چه خدماتی هستند. به تعبیری، خدمات حمل‌ونقل در مقایسه با لجستیک، محدودتر بوده و امکانات مورد‌نیاز برای انجام عملیات هرکدام از آن‌ها نیز متفاوت هستند. به طوری‌که برای حمل‌ونقل، تنها وجود زیرساخت‌های لازم و وسایل نقلیه برای اجرای عملیات کافی است.
رابطه حمل‌ونقل با لجستیک
به طورکلی برای تحقق بخشیدن به اهداف لجستیک، وجود سیستمی جهت انتقال و جابه‌جایی کالا‌ها الزامی است که این تنها از طریق حمل‌ونقل قابل انجام است. البته مراحل لجستیک منحصراً به حمل‌ونقل محدود نمی‌شود اما می‌توان آن را یک بخش بسیار مهم در عملیات لجستیکی هر شرکت دانست. در‌واقع یک رابطه دوطرفه و متقابل بین این دو فرآیند وجود دارد و این بدان معناست که در صورت نبود یک سیستم حمل‌ونقل مناسب، روند اجرای لجستیک نیز دچار اختلال می‌شود.
در حقیقت، اهمیت کارکرد این دو سیستم در ارتباط با یکدیگر، بیشتر از آن است که بدانید چرا لجستیک با حمل‌ونقل متفاوت است زیرا حمل‌ونقل بهینه به کارایی مطلوب لجستیک منتهی می‌شود.
بهره‌مندی از یک سیستم حمل‌ونقل کارآمد، کمک می‌کند که با ارسال به موقع و صحیح کالا‌ها، نیاز مشتریان به شکل مطلوب پاسخ داده شود. ایجاد پل ارتباطی میان تولیدکننده و مصرف‌کننده و همچنین تأثیرگذاری مستقیم بر کیفیت خدمات و سبقت گرفتن شرکت لجستیک از سایر رقبا، نتایج مثبتی است که برخورداری از یک سیستم حمل‌ونقل مناسب به همراه دارد.
چرا لجستیک با حمل‌ونقل متفاوت است
همان‌طور که قبل‌تر نیز اشاره شد، حمل‌ونقل و لجستیک دو بخش مهم از خدمات زنجیره تأمین و توزیع هستند و به‌رغم همسویی در راستای انتقال خدمات و محصولات از یک مکان به مکان دیگر، باهم تفاوت‌هایی نیز دارند. به این صورت که خدمات گوناگون و متنوعی تحت عنوان عملیات لجستیک انجام می‌شود که بخش‌های مهم آن شامل تدارکات، بسته‌بندی، جابه‌جایی، فهرست‌نویسی و یکپارچه‌سازی انبار است. اما حمل‌ونقل تنها انتقال تولیدات و کالا‌ها را به شهر‌ها و کشور‌های مختلف به عهده دارد. البته نقش حمل‌ونقل در لجستیک پیچیده‌تر از انتقال محموله برای صاحبان کالا است؛ اما کلیات خدمات این سیستم تنها به ارسال محموله‌ها مربوط می‌شود. با این‌وجود، آن‌طور که پیش‌تر نیز صحبت شد، حمل‌ونقل، خود به عنوان زیرمجموعه و بخشی از لجستیک بوده و یک فرآیند مهم از این عملیات به حساب می‌آید.
لزوم مدیریت صحیح لجستیک و حمل‌ونقل
اکنون که مشخص شد چرا لجستیک با حمل‌ونقل متفاوت است و این دو سیستم در ارتباط با یکدیگر چه نقشی دارند، بهتر دیدیم درباره اهمیت مدیریت کارآمد بر روند اجرای آن‌ها نیز صحبت کنیم. اساساً برای پاسخگویی به نیاز مشتریان، می‌بایست توجه ویژه‌ای صرف برطرف نمودن مشکلات شبکه حمل‌ونقل شود. چرا‌که نتیجه این اقدامات مستقیماً متوجه لجستیک و ارائه بهینه خدمات این سیستم خواهد شد. به این صورت که با مدیریت و نظارت مؤثر بر این دو فرآیند، رفع موضوعات غیرقابل پیش‌بینی به‌سادگی ممکن بوده و می‌توان خیلی سریع و بدون اختلال به مشتریان خدمات‌رسانی کرد.
البته مدیریت کارآمد بر حمل‌ونقل و لجستیک از جنبه‌های دیگری نیز قابل‌بررسی است که برخی از آن‌ها را در ادامه شرح خواهیم داد:
۱- بهبود کارایی انبار و هزینه‌ها
انسجام و یکپارچگی یکی از نتایج مهم و ارزشمندی است که مدیریت صحیح لجستیک و حمل‌ونقل به دنبال دارد. این در حالی است که با کمک روش‌های مناسب حمل‌ونقل این امکان وجود دارد که در جهت بهبود کارایی انبار عمل نمود و یا کاهش زمان تحویل کالا، هزینه‌های انبارداری را نیز به حداقل برسانید.
۲- تأثیرات مثبت زیست‌محیطی
همچنانی که به دنبال این هستید که بدانید چرا لجستیک با حمل‌ونقل متفاوت است باید به این نکته نیز دقت داشته باشید که کارآمد‌تر شدن مدیریت در این دو سیستم، اثرات چشمگیری نیز بر محیط زیست دارد. چرا‌که ارزش بررسی این موضوع بیشتر از بررسی تفاوت‌های آن‌ها است. کاهش ردپای کربن در محیط زیست هدف بسیار بزرگی است که برای اکثر مشتریان با اهمیت بوده و به دید جدی به آن می‌نگرند. لذا با افزایش نظارت بر بخش‌های مختلف سیستم لجستیک، می‌توان فرآیند حمل‌ونقل را بهینه‌سازی کرد که تأثیرات آن متوجه سلامت محیط پیرامون ما خواهد شد.
۳- سرعت بالای تحویل بار
کمبود پرسنل در ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای یکی از مشکلاتی است که اغلب شرکت‌های لجستیک دنیا با آن مواجه هستند و این مسئله باعث کندی روند ارسال و تحویل بار می‌شود. بر این اساس شرکت‌هایی که از مدیریت بهینه و مؤثری بهره می‌برند می‌توانند این تهدید را به فرصت تبدیل کرده و خود را به‌عنوان یک کمپانی برتر معرفی کنند.
جمع‌بندی
لجستیک و حمل‌ونقل دو فرآیند مهم از هر کسب‌وکاری هستند که در سود‌آوری و کسب رضایت مشتریان نقش بسزایی دارند و لذا برای رسیدن به نتایج مطلوب باید هر دو حوزه باید به طور هم‌زمان فعالیت مؤثری داشته باشند. البته همان‌طور که در این مطلب نیز به‌طور مفصل بیان شد، پاسخ این سؤال که چرا لجستیک با حمل‌ونقل متفاوت است به حجم بالای مسئولیت‌های لجستیک در مقایسه با حمل‌ونقل مربوط می‌شود. بنابراین برای انجام امور لجستیکی خود بهتر است از یک شرکت با‌تجربه برای انجام صفر تا صد این مراحل بهره برده و از امنیت بالای آن اطمینان خاطر داشته باشند.
هرچه سفارشات اینترنتی و مرسولات را زودتر به گیرنده برسانید، اعتبار شما نزد مشتری به همان میزان افزایش می‌یابد. این تحویلِ سریع و به‌موقع،مدیریت ارسال بسته ، پیگیری مرسوله پستی و خدمات پست آنلاین در کنار سایر مزایای ارسالینو، ضمانت ارتقای کسب و کار شماست.
