لجستیک پایدار و سیاست‌هایی که برای برطرف نمودن چالش‌های موجود در زنجیره تأمین و حفظ منابع محیطی ارائه می‌گردد؛ از موضوعات مهمی است که سازمان‌ها و کسبوکارهای مختلف برای حفظ موقعیت و جایگاه خود، ناگزیر به اطلاع و استفاده از آن هستند. رویکرد اصلی این فرآیند که قرابت معنایی زیادی با لجستیک سبز دارد، بر یکپارچه‌سازی زنجیره تأمین سازمانی و فعالیت‌های زیست‌محیطی بوده و عملکرد کلیه ارگان‌ها از تهیه مواد اولیه گرفته تا تولید محصول، انبارداری و درنهایت توزیع و تحویل کالا با در نظر گرفتن عوامل زیست‌محیطی و محافظت از آن صورت خواهد گرفت. بنابراین با بهره‌گیری از لجستیک پایدار می‌توان هم‌زمان با سود‌آوری بیشتر، اثراتی که فعالیت مداوم شرکت‌ها بر منابع و محیط زیست برجای می‌گذارند را نیز کنترل نمود. ضمن اینکه کسبوکارهای مختلف با استفاده از این مفهوم، عملکرد بهتر و باکیفیت‌تری در راستای توزیع و حمل کالا و محصولات خواهند داشت.
با این مقدمه در ادامه ضمن بررسی مفهوم پایداری لجستیک در فرآیند تولید و مدیریت توزیع، نقش آن را در بهبود وضعیت کسبوکارها مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.
تفاوت لجستیک سبز و پایدار
همان‌طور که در مقدمه نیز اشاره کردیم، مفاهیم لجستیک سبز و پایدار اگرچه در راستای یکدیگر و برای اهدافی مشابه به‌کاربرده می‌شوند اما درنهایت دارای تفاوت‌هایی باهم هستند. به بیان بهتر، لجستیک سبز، زیرمجموعه زنجیره تأمین پایدار به‌حساب می‌آید که این فرآیند ازنظر اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی در ابعاد وسیع‌تری مدیریت می‌شود و لذا می‌توان این مفهوم را بسیار گسترده‌تر از لجستیک سبز دانست. بنابراین در مواقعی که صحبت از مدیریت زنجیره تأمین سبز به میان می‌آید، می‌توان آن را به‌عنوان بخشی از فرآیند گسترده و مهم لجستیک پایدار معرفی نمود.
تعریف پایداری لجستیک و اهمیت آن
لجستیک پایدار یک مفهوم ارزشمند همراه با تئوری‌های مختلف و متمرکز بر حفظ محیط‌زیست است که یکی از انواع لجستیک به شمار می‌رود. پایداری در این نوع لجستیک به معنای استفاده از منابع موجود و در دسترس است، بدون اینکه خطری برای نسل‌های بعد ایجاد گردد. بنابراین تلاش می‌شود با بهره‌گیری از راهکار‌های مختلف، ضمن حفظ منابع، میزان آلودگی‌های محیط و تولید دی‌اکسید کربن به کمترین مقدار خود برسد. این راهکار‌ها در راستای بهبود کیفیت فرآیند توزیع کالا طرح‌ریزی شده‌اند. ضمن آنکه با در نظر گرفتن این موارد، احتمال بروز برخی حوادث در جریان حمل‌ونقل کالا نیز کاهش خواهد یافت.
درجه اهمیت این شاخه از زنجیره تأمین به‌اندازه‌ای است که همه‌ساله از طرق مختلف برای گوشزد کردن ضرورت آگاهی و استفاده از آن به کسبوکارها تلاش می‌شود. چراکه با توجه به افزایش قابل‌توجه گاز‌های گلخانه‌ای و روند گرمایش زمین، تمامی سازمان‌ها موظف به رعایت اصل پایداری در فرآیند لجستیک هستند.
تأثیر لجستیک پایدار در کسب‌وکار
پس از آشنایی با موضوع پایداری در زنجیره تأمین و نقشی که حمل‌ونقل، توزیع کالا‌ها و سایر فعالیت‌های لجستیکی در ذخیره‌سازی منابع و کاهش اثرات مخرب آن بر محیط‌زیست دارد؛ به بررسی تأثیر این سیستم و سیاست‌های آن در کسبوکارهای مختلف خواهیم پرداخت. به‌طور حتم اثرات این فرآیند بر عملکرد برند‌ها و فعالیت‌های تجاری بسیار بیشتر از مواردی هستند که در ادامه برخواهیم شمرد. اما با بررسی برخی نکات بااهمیت و بیان آن‌ها، به شما برای پیشرفت و موفقیت در کسب‌وکار خود و مسئله مهم‌تر، حفظ محیط‌زیست کمک خواهیم کرد.
افزایش اعتبار برند
استفاده از لجستیک پایدار یک گام بلند و مطمئن به سمت بهبود اعتبار برند خواهد بود. این مسئله به‌ویژه در دنیای امروزی و فضای شدید رقابتی میان کسبوکارهای مختلف، اهمیت بیشتری پیداکرده است. به همین دلیل بدیهی بوده هرچه در برابر فرآیند‌های زیست‌محیطی، مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته باشید، مخاطبان بیشتری به شما و برند‌تان اعتماد پیدا می‌کنند. چراکه امروزه موضوع گرمایش بی‌رویه زمین و تلاش‌هایی که برای کاهش و کنترل این مسئله به‌کاربرده می‌شود، موجب گردیده است که اکثر کسبوکارها، برنامه‌ها و استراتژی‌های خاصی را در این راستا تدوین کنند. بنابراین این مورد از دیدگاه مردم و مشتریان بسیار ارزشمند بوده و باعث اعتماد بیشتر آن‌ها به برند موردنظر می‌شود.
گسترش همکاری با شرکای تجاری
یکی دیگر از اثرات حمایت از محیط‌زیست به‌واسطه لجستیک پایدار توسط کسبوکارها، ایجاد یک الگوی رفتاری برای پیروی سایر شرکت‌ها از راهکار‌های این نوع زنجیره تأمین است. درواقع با این کار، توجه سایر شرکای تجاری نیز به برند شما معطوف می‌گردد و آن‌ها نیز با پیوستن به این سیستم به دنبال افزایش سطح تعاملات خود با شما خواهند بود. معمولاً شرکت‌هایی که فعالیت آن‌ها در جهت حفظ محیط‌زیست است از طرف سازمان استاندارد جهانی، گواهی ISO 14001 را دریافت می‌کنند. این استاندارد و اصولی که به‌واسطه آن به کسبوکارها ابلاغ می‌شود، تأثیر زیادی در کاهش اثرات زیست‌محیطی خدمات و محصولات آن‌ها دارد. به همین دلیل ازنظر شرکت‌های مختلف و مشتریانتان، شما یک شریک تجاری مناسب برای رسیدن به اهدافی مشترک خواهید بود.
متمایز شدن در میان رقبا
حرکت در مسیر لجستیک پایدار به متمایز شدن کسب‌وکار شما در میان رقبا کمک زیادی می‌کند. اگرچه این فرآیند تا حدی موجب تحمیل هزینه‌هایی به کسب‌وکار شما می‌شود؛ اما این موضوع نشان می‌دهد پایداری لجستیک ابداً یک حرکت معمولی و ژست اجتماعی نیست. به همین دلیل است که شرکت‌های زیادی در دنیا به‌رغم مزایای این لجستیک، حاضر به پذیرش این سیستم و تغییراتی نیستند که در نحوه عملکرد فعالیت‌های آن‌ها ایجاد می‌شود. لذا در حال حاضر، شرکت‌های زیادی در دنیا از اثرات مثبت این فرآیند بر محیط‌زیست و بهبود کسب‌وکار خود، بی‌بهره مانده‌اند. البته نکته حائز اهمیت اینکه، پایداری لجستیک و پیروی از سیاست‌های آن، امری گذرا و قابل‌چشم‌پوشی نیست و با توجه به وخامت وضعیت کره زمین، الزام برای پذیرش این فرآیند به یک موضوع اجتناب‌ناپذیر تبدیل خواهد شد.
ایجاد چشم‌اندازی روشن از آینده برند
بهره‌وری از طریق لجستیک پایدار تنها بر روی اهداف آنی شرکت‌ها تأثیرگذار نخواهد بود بلکه باعث ایجاد چشم‌اندازی از فعالیت برند در آینده نیز می‌شود. درواقع شرایط و فاکتور‌های مهم برای حفظ محیط‌زیست توسط اقدامات لجستیکی، زمانی اهمیت بیشتری خواهند داشت که کمپانی‌های موردنظر، خود را در جایگاه عالی و نقطه روشنی تصور کنند. این مقوله وابسته به آن است که بتوانید تغییرات حاصل از ارائه راهکار‌ها در این سیستم را پذیرفته و خود را با این قوانین وفق دهید. به‌این‌ترتیب، می‌توانید استراتژی لازم برای پیشرفت کسب‌وکار خود در آینده را پیش‌بینی کرده و با اجرای دقیق آن‌ها، موفقیت خود و برند‌تان را تضمین کنید.
به حداقل رساندن هزینه‌ها
علاوه بر کلیه مواردی که تاکنون به‌عنوان تأثیر لجستیک پایدار بر کسبوکارهای مختلف برشمردیم، تغییر در روش انجام فعالیت‌های تجاری در راستای محافظت از محیط‌زیست، با مزایای دیگری نیز همراه است که مدیریت و کاهش قابل‌توجه هزینه‌ها در ارائه خدمات زنجیره تأمین، یکی از این موارد است. البته توجه به برخی نکات مهم در این باره حائز اهمیت است که شامل موارد زیر هستند:
- رفع مشکلات و چالش‌های موجود در ناوگان حمل‌ونقل با مدیریت بهینه
- پیاده‌سازی برخی اقدامات جهت کاهش و صرفه‌جویی در انرژی
- استفاده از انبارداری نوین و تحت نظارت مدیریت زنجیره تأمین پایدار
جمع‌بندی
در پی افزایش نگرانی‌ها در مورد تأثیر نامطلوب فعالیت‌های لجستیکی بر شرایط زیست‌محیطی و تلاش سازمان‌های مربوطه برای کاهش این اثرات، طرح‌ریزی قواعد و راهکار‌هایی برای به حداقل رساندن این مشکلات، بهترین اقدام در سالیان اخیر بوده است. این قوانین با عنوان لجستیک پایدار و با تمرکز و فشار بر روی کمپانی‌های فعال در زنجیره تأمین، در پی دستیابی به اهداف مورد انتظار برای حفظ منابع، کاهش تولید دی‌اکسید کربن و درنتیجه نجات کره زمین هستند. به‌طوری‌که با بهینه‌سازی فرآیند‌های لجستیکی یک شرکت، مانند حمل‌ونقل و یا هر اقدامی که منتج به جابه‌جایی کالا و محصولات می‌شود و رعایت توصیه‌های لجستیک سبز و پایدار مانند به‌کارگیری وسایل نقلیه کارآمد‌‌تر، می‌توان ضمن جلب رضایت مشتریان، قدم‌های مثبت و مؤثری در راستای سلامت محیط‌زیست برداشت.
